Бераставіцкі раён

Бераставіцкі раён утвораны 20 верасня 1944 г., знаходзіцца на паўднёва-захадзе Гродзенскай вобласці, мяжуе з Рэспублікай Польшча, Гродзенскім, Мастоўскім, Ваўкавыскім і Свіслацкім раёнамі. Плошча раёна - 743 кв. кіламетраў. Працягласць з поўначы на поўдзень 45 км, а з захаду на ўсход - 25 км. Насельніцтва 17797 чалавек. Населеных пунктаў 128, у тым ліку г.п. В.Бераставіца, п. Пагранічны; 8 сельсаветаў: Бераставіцкі, Канюхоўскі, Малабераставіцкі, Макаравецкі, Алекшыцкі, Пархімаўскі, Эйсмантаўскі, Пагранічны. Цэнтр раёна - г.п. В.Бераставіца знаходзіцца ў 60 км ад г. Гродна, у 10 км ад чыгуначнай станцыі «Бераставіца» Баранавіцкага аддзялення Беларускай чыгункі.

Вялікую частку раёна займаюць адгор’і Ваўкавыскага і Гродзенскага узвышшаў. 68 % тэрыторыі - на вышыні 160-200 м над узроўнем мора. Самы высокі пункт (212 м) на Магілянскіх горах, самы нізкі - каля вёскі Жукевічы Эйсмантаўскага сельсавета (105 м). Карысныя выкапні: торф (Алекшыцы), высокаякасная цагляная гліна (Знайдзіна), будаўнічыя пяскі, вялікія запасы мінеральнай вады.

Клімат умерана-кантынентальны. Сярэднемесячная зімовая тэмпература -5 градусаў, летняя +18 градусаў. Працякае рака Свіслач з прытокамі Верацейка, Бераставічанка, Уснарка, Гладыш. Пад лясамі занята 16 % тэрыторыі. Праходзіць чыгунка Ваўкавыск-Беласток, аўтамабільныя дарогі на Гродна, Ваўкавыск, Свіслач, Беласток. На тэрыторыі Бераставіцкага раёна размешчаны 4 памежныя заставы, кантрольна-прапускны пункт, мытны пост «Бераставіца» Гродзенскай рэгіянальнай мытні.

Бераставіцкі раён з'яўляецца лідэрам і адным з найбольш буйных вытворцаў сельскагаспадарчай прадукцыі ў Гродзенскай вобласці. Сельская гаспадарка ў раёне з'яўляецца асноўнай галіной і займае 67 % у агульнай структуры вытворчасці. Сельскагаспадарчыя прадпрыемствы спецыялізуюцца на гадоўлі зерневых культур, цукровага бурака, рапса, бульбы, займаюцца вытворчасцю мяса і малака.

У склад аграпрамысловага комплексу раёна ўваходзяць 29 сельскагаспадарчых арганізацый. Асноўную вытворчую сельскагаспадарчую дзейнасць у раёне здзяйсняюць 10 буйных сельскагаспадарчых прадпрыемстваў.

Прамысловасць Бераставіцкага раёна прадстаўлена 2 арганізацыямі.

Асноўным прамысловым прадпрыемствам, якое займаюе больш 93 працэнтаў у аб'ёме прамысловай вытворчасці, з'яўляецца філіял ААТ "Малочны Мір" "Бераставіцкі масласырзавод". Асноўнымі відамі выпусканай прадукцыі з'яўляюцца сыры цвёрдыя сычужныя, алей жывёліны. Звыш 80 працэнтаў вырабляемай прадукцыі адпраўляецца на экспарт у Расійскую Федэрацыю.

Бераставіцкім масласырзаводом праводзіцца значная работа па павышэнні якасці і канкурэнтаздольнасці выпусканай прадукцыі.

Вытворчая лабараторыя акрэдытавана ў адпаведнасці з патрабаваннямі СТБ ИСО/МЭК 17025 і з'яўляецца гарантам пастаўкі спажыўцам прадукцыі, адпаведнай па ўсіх паказчыках патрабаванням ТНПА. На ўсю вырабляную прадукцыю прадпрыемства мае сертыфікаты адпаведнасці патрабаванням ТНПА Рэспублікі Беларусь і Расійскай Федэрацыі, пасведчанні якасці, пасведчанні аб гігіенічнай рэгістрацыі і санітарна-эпідэміялагічныя зняволенні Расійскай Федэрацыі.

Прадукцыя сертыфікаваная па сістэме мэнэджменту якасці СТБ ИСО 9001-2001. У 2009 году Бераставіцкі масласырзавод паспяхова прайшоў пересертыфікацыю на адпаведнасць патрабаванням СТБ ІСО 9001-2009. Інтэграванне сістэмы НАССР у сістэму мэнэджменту якасці дазволіла палепшыць ветэрынарны, санітарна-гігіенічны кантроль на ўсіх стадыях жыццёвага цыклу вытворчасці прадукцыі, павысіць стабільнасць вытворчасці і бяспека прадукцыі. У 2009 году прадпрыемства паспяхова прайшло інспектарскі кантроль на пацверджанне адпаведнасці СТБ 1470-2004.

На працягу апошніх гадоў прадукцыя Бераставіцкага масласырзавода адзначаецца ўзнагародамі і дыпломамі. У 2009 году атрыманы дыплом лаўрэата і срэбны медаль на міжнародным конкурсе "Лепшы прадукт года - 2009" на 16-й міжнароднай выставе харчовых тавараў і сыравіны для іх вытворчасці "Продэкспо-2009" у г. Масква за сыр "Расійскі аасобы" і сыр "Сметанковы". У гэтым жа годзе за сыр "Уладзімірскі і сыр "Духмяны з кменам" Бераставіцкім масласырзаводом атрыманы дыплом пераможцы конкурсу-дэгустацыі "ГУСТ - 2009" г. Мінск.

У бягучым годзе Бераставіцкі масласырзавод узнагароджаны бронзавым медалем за сыр "Славянскі экстра" і сыр "Тыльзіцкі на 17-ой міжнароднай выставе прадуктаў сілкавання, напояў і сыравіны для іх вытворчасці "Продэкспо - 2010" у г. Масква.

Гандлёвае абслугоўванне насельніцтва здзяйсняюць 28 арганізацый і прадпрыемстваў усіх форм уласнасці і 26 індывідуальных прадпрымальнікаў. Гандлёвая плошча 116 гандлёвых аб'ектаў складае 6,7 тыс. кв. м. Грамадскае сілкаванне здзяйсняюць 7 прадпрыемстваў праз 23 агульнадаступных аб'екта на 579 пасадкавых месцаў, з іх 16 аб'ектаў на 450 пасадкавых месцаў Бераставіцкага райспажыўтаварыства. Таксама на тэрыторыі гарадскога пасёлка размешчаны рэчавы рынак на 89 гандлёвых месцаў Бераставіцкага райспажыўтаварыства.

Паслугі насельніцтву ў раёне аказваюць 42 юрыдычныя асобы і 39 індывідуальных прадпрымальнікаў. Вядучая роля ў аказанні сацыяльных бытавых паслуг прыналежыць Бераставіцкаму ўнітарнаму камунальнаму прадпрыемству бытавога абслугоўвання насельніцтва. Бытавыя паслугі сельскаму насельніцтву аказвае 10 комплексна-прыёмных пунктаў і пральня ў агр. Алекшыцы. Усяго быткамбінатам аказваецца 19 відаўбытавых паслуг, у сельскай мясцовасці - 14 відаў, з іх 11 - сацыяльнага стандарту.

Будаўнічая галіна прадстаўлена адчыненым акцыянерным таварыствам "Бераставіцкая перасоўная механізаваная калона №141", дарожным рамонтна-будаўнічым кіраваннем № 160 Камунальнага праектна-рамонтна-будаўнічага ўнітарнага прадпрыемства "Гроднааблдарбуд".

Працягваюцца працы па рамонце вуліц аграмястэчкаў, уладкоўваюцца ходнікі, размяшчаюцца зручныя паркоўкі для аўтамабільнага транспарта, арганізаваны рэгуляваныя пешаходныя пераходы, створана "безбар'ернае" асяроддзе для інвалідаў-калясачнікаў. На абслугоўванні ДРБУ-160 на тэрыторыі раёна знаходзіцца 77 дарог агульнай працягласцю 566,4 км.

Пасажырскія і грузавыя перавозкі ў раёне здзяйсняе філіял "Аўтамабільны парк № 18" адчыненага акцыянернага таварыства "Гроднааблаўтатранс". Ступень ахопу населеных пунктаў раёна аўтобусным паведамленнем складае 100 %. У 10 км ад раённага цэнтра праз п. Пагранічны праходзіць чыгуначная галінка Баранавіцкага аддзялення Беларускай чыгункі. У раёне функцыянуе міжнародны пункт пропуску для грузавога і легкавога транспарта.

У мэтах устойлівага развіцця сельскіх тэрыторый, матывацыі пражывання ў сельскай мясцовасці і эфектыўнага выкарыстання дзяржаўных сродкаў для ўладкавання сяла здзяйсняецца фармаванне якасна новых тыпаў сельскіх пасёлкаў - аграмястэчкаў, у якіх прадугледжваецца стварэнне вытворчай і сацыяльнай інфраструктуры для забеспячэння сацыяльных стандартаў які пражывае ў ім насельніцтву і жыхарам прылеглых тэрыторый. Паводле Дзяржаўнай праграмы адраджэння і развіцці сяла на 2005-2010 гады па раёне запланавана ператварэнне ў аграмястэчкі 10 населеных пунктаў (у 2010 году - уладкаванне аграмястэчкаў: Кватары і Масаляны, на якіх запланавана асвоіць 6,3 млрд. руб.). У 2005-2009 гадах уведзены ў эксплуатацыю аграмястэчкі Вялікія Эйсманты, Пагранічны, Малая Бераставіца, Алекшіцы, Макараўцы, Стары Дворац, Канюхі, Пархімаўцы (было засвоена 46,8 млрд. руб.). Адрамантаваны школы, дзіцячыя сады, медыцынскія, клубныя ўстановы, крамы, добраўпарадкаваныя тэрыторыі населеных пунктаў. Па падрахунках агляду-конкурсу па добраўпарадкаванні населеных пунктаў Гродзенскай вобласці ў 2005 году аграмястэчка Вялікія Эйсманты быў узнагароджаны дыпломам 3 ступені, у 2006 году аграмястэчка Пагранічны - дыпломам I ступені.

Паштовыя паслугі аказваюць 16 аддзяленняў сувязі, якія забяспечваюць дастаўку пенсій і дапаможнікаў грамадзянам, арганізуюць гандаль некаторымі выглядамі тавараў, здзяйсняюць прыём плацяжоў за камунальныя паслугі, праводзяць падпіску на перыядычныя выданні. У раёне дынамічна ўкараняюцца новыя віды сувязі - міжнародная паскораная і рэспубліканская экспрэс-пошта, электронная пошта, мабільная сувязь і іншыя. Працуе 2 аператара мабільнай сувязі - СТАА "Мабільныя тэлесістэмы" і ІП "Velcom".

Паслугі сувязі насельніцтву раёна аказваюць Бераставіцкі раённы вузел электрычнай сувязі Гродзенскага філіяла рэспубліканскага ўнітарнага прадпрыемства электрычнай сувязі "Белтэлеком" і Бераставіцкі раённы вузел паштовай сувязі Гродзенскага філіяла рэспубліканскага ўнітарнага прадпрыемства паштовай сувязі "Белпошта". У раёне эксплуатуецца 14 тэлефонных станцый, 9 з якіх з'яўляюцца электроннымі. Мантаваная ёмістасць тэлефонных станцый складае 8032 нумароў. Усталявана тэлефонаў у насельніцтва 6541. Адсотак выкарыстання ёмістасці АТС складае 96 %. Аўтаматычная тэлефонная сувязь дазваляе жыхарам раёна злучацца са ўсімі краінамі свету.

Будучыня раёна за тымі, хто сёння выхоўваецца ў дзіцячых садах і сядзіць за школьнай партай. Каб забяспечыць ім добрае выхаванне і даць неабходную адукацыю, на Берестовитчине створаная належная сістэма адукацыі.

Атрыманне агульнай сярэдняй адукацыі забяспечваюць 12 устаноў, у якіх у 2009-2010 навучальным годзе займалася 2135 навучэнцаў. Сярод іх установы новага тыпу - 1 гімназія, 4 навучальна-педагагічных комплексу дзіцячы сад - школа. З улікам магчымасцяў педагагічных калектываў, запытаў і інтарэсаў дзяцей і іх бацькоў зацвердзіліся выхаваўчыя мадэлі навучальных устаноў. Структурна сфармаваліся 3 "Школы здароўя", 2 школы з фізкультурна-аздараўленчым ухілам, 2 - экалагічным, 2 -фальклорным, 1 - краязнаўчым, 1- аграрным.

У раёне функцыянуе 8 дашкольных устаноў: 1 дашкольны цэнтр развіцця дзіцяці, 7 ясляў-садоў. Ахоп дашкольным выхаваннем складае 75,6 % (у сельскай мясцовасці - 76,4%). Восем дзіцячых дашкольных устаноў маюць паглыблены кірунак у працы: 2 - фізкультурна - аздараўленчае, 1- экалога-валеологическое, 2-духоўна-этнаграфічнае, 1 - экалога-краязнаўчае, 1 - экалога-этнаграфічнае, 1 - экалагічнае. 100 % дзяцей, якія наведваюць дашкольныя ўстановы, абхопленыя дадатковымі паслугамі.

Прыярытэтнымі кірункамі дзейнасці ў сістэме адукацыі Бераставіцкага раёна з'яўляюцца падвышэнне якасці адукацыі, стварэнне ўмоў для задавальнення адукацыйных запытаў і развіцці індывідуальных здольнасцяў навучэнцаў.

У 2009-2010 навучальным году арганізаваная праца 450 факультатываў і спецкурсаў па розных кірунках, у якіх займаецца 88% навучэнцаў.

У школах раёна працуюць 5 музеяў, 6 музейных пакояў, 1 музейная экспазыцыя.

З 2009-2010 навучальнага года на падставе загада міністра адукацыі інавацыйнай пляцоўкай стане Олекшицкая СШ, якая будзе працаваць па тэме "Укараненне мадэлі фармавання маральнай самасвядомасці асобы навучэнца".

Надаецца ўвага арганізацыі суботняга дня. У 6-ой школьны дзень працавала 64 кружка (ахоп 33,7% навучэнцаў), праводзяцца фізкультурна-аздараўленчыя, спартова-масавыя мерапрыемствы. Переориентирована на працу ў 6 дзень тыдня дзейнасць устаноў соцыўма. У цэнтры дзіцячай творчасці абхопленыя гуртковай працай у суботу і нядзеля 39,2% школьнікаў, у ДЮСШ- 12.%.

Ахоп школьнікаў секцыямі і кружкамі спартовай скіраванасці на базе школ у бягучым навучальным году складае 42,5%. Забяспечанасць спартовым інвентаром - 71%.

Для ажыццяўлення своечасовай коррекционно-педагагічнай дапамогі дзецям, якія маюць устойлівыя або часовыя цяжкасці ў засваенні навучальных праграм, з 1 верасня 2009 г. на базе Массолянской СШ адчынены пункт коррекционно-педагагічнай дапамогі, у які залічана 8 дашкольнікаў і 12 школьнікаў. Забяспечана аказанне коррекционно-педагагічнай дапамогі 100 % дзяцей з асаблівасцямі псіхафізічнага развіцця. Створаныя ўмовы для функцыянавання дашкольнай групы для дзяцей з множнымі парушэннямі ў здароўе.

Вядзецца мэтанакіраваная праца па паляпшэнні якасці сілкавання. Агульны ахоп сілкаваннем дзяцей па раёне складае 100%, у тым ліку гарачым сілкаваннем - 95,8%.

Паспяхова рэалізуюцца ўсе нарматывы дзяржаўных сацыяльных стандартаў у вобласці адукацыі.

Функцыянуюць установы адукацыі "Бераставіцкі дзяржаўны сельскагаспадарчы прафесійны ліцэй" і "Малоберестовицкий дзяржаўны прафесійны ліцэй перапрацоўчай прамысловасці"

Ахова здароўя з'яўляецца адной з найважных галін сацыяльнай сферы раёна. Яго гісторыя вядзе сваю справаздачу з канца 19 стагоддзі. Першая лякарня ў раёне адкрылася ў 1939 году ў вёсцы Белы Дворак, якая ў 1956 году была перакладзеная ў г.п. Б.Бераставіца.

УАЗ "Бераставіцкая ЦРБ" прадстаўлена 158 койкамі: ЦРБ на 123 коек, у яе склад уваходзяць тэрапеўтычнае аддзяленне (тэрапеўтычных коек 33 + 15 інфекцыйных коек), хірургічнае аддзяленне на 41 койку (хірургічных коек 31+ гінекалагічных 5 + отоларингологических 5), неўралагічнае аддзяленне на 34 койкі (неўралагічныя койкі - 20 + дзіцячых коек 14), ОАРИТ на 6 коек; Эйсмонтовская лякарня сястрынскага сыходу на 20 коек; Олекшицкая ўчастковая лякарня на 15 коек; 4 медычнымі амбулаторыямі: Памежнай, Малоберестовицкой, Эйсмонтовской, Макаровской; 11 Фапами: Конюховским, Жорновским, Сямёнаўскім, Иодковским, Массолянским, Пархимовским, Стародворецким, Поплавским, Красновским, Кватерским, Грицевичским.

У ЦРБ выконваюцца даследаванні: ФГДС, реовазографія канечнасцяў, реоэнцефалографія, спіраграфія, велэргометрыя, рентгендіягностыка, рэктараманаскапія, УГД унутраных органаў, шчытападобнай залозы, малочных залоз, сэрцы, ЭКГ, Холтараўскае маніторыраванне. Праводзяцца аператыўныя ўмяшанні хірургічнага, траўматалагічнага, гінекалагічнага і отоларингологического профіляў.

У фізіятэрапеўтычным кабінеце аказваюцца наступныя фізіятэрапеўтычныя працэдуры: падводны душ масаж, душ Шарко, масаж, лазератэрапія, салярый, біяптрон, а таксама працуе аздараўленчая група па лячэбнай гімнастыцы.

Аказваюцца платныя медыцынскія паслугі насельніцтву раёна: фізіятэрапеўтычныя паслугі, лячэбная фізкультура, офтальмалагічныя паслугі, псіхіятрычная і наркалагічная дапамога, усе выгляды профаглядаў, медыцынскі агляд грамадзян на права нашэння зброі, допуск да кіравання транспартам, ужыванне дыягнастычных метадаў даследавання (лабараторныя, УГД, рэнтген, функцыянальная дыягностыка, ФГДС), стаматалагічныя паслугі (зубалячэнне і зубопратэзаванне), кансультацыя лекараў адмыслоўцаў, паслугі па акушэрстве і гінекалогіі. Аказанне медыка-сацыяльнай дапамогі, аказанне меддапамогі застрахаваным па дамовах добраахвотнага страхавання, масаж.

У раёне працуе 40 устаноў культуры. Ва ўстановах культуры працуюць 11 "народных" і "узорных" калектываў. У 2006 году створаная група па стварэнні раённага краязнаўчага музея. Супрацоўнікі групы вядуць пошук прадметаў музейнага значэння ў вёсках раёна і дзяржаўных архівах. З найболей цікавых прадметаў музейнай экспазыцыі: прылады працы, якія адносяцца да III тысячагоддзю да н.э.; кавалачкі керамікі, якія знойдзеныя пры раскопках Верховлянского свяцілішчы і ставяцца да XII-XIII стст.; адно з першых выданняў зборніка вершаў Ф.Багушэвіча "Смык беларускі".

Бераставіцкі раён размяшчае адпаведнай базай для арганізацыі спартовай і аздараўленчай працы сярод розных пластоў насельніцтва. На тэрыторыі раёна працуюць дзве дзіцяча-юнацкія спартовыя школы: ГУСУ "Бераставіцкая ДЮСШ" і ўстанова "Бераставіцкая раённая ДЮСШ прафсаюзаў".

На аддзяленнях вольнай барацьбы ў 2010 году створаны 24 групы, у якіх займаюцца 419 навучэнцаў. 4 навучэнцаў з абедзвюх ДЮСШ уключаныя ў склад Нацыянальнай каманды Рэспублікі Беларусь:

Матыль Аляксандр (трэнер Балінскі У.І.) - асноўны склад;

Касмынін Андрэй (трэнер Нячэпа І.У.) - пераменны склад;

Балінская Анастасія (трэнер Балінскі У.І.) - пераменны склад;

Маслоўская Наталля (трэнер Балінскі У.І.) - сталы склад.

У раёне створана 25 калектываў фізічнай культуры, у якіх займаецца 4055 чалавек, што складае 20,4 % ад агульнай колькасці насельніцтва.

Створаны філіял турыстычнай фірмы Лористур для аказання турыстычных паслуг насельніцтву.

Для аказання паслуг турыстам ЧТПУП "ВЕСТГЕЙТ" мае гасцінічны комплекс, рэстаран, паркінг. Адлегласць ад гасцінічнага комплексу да мяжы з Рэспублікай Польшча - 2 км, да г. Ваўкавыска - 30 км, да г. Гародня - 70 км, да г. Менска - 300 км, да г. Варшава (Рэспубліка Польшча) - 200 км.

У раёне праводзіцца праца па пастаноўцы на ўлік маладых сем'яў, якія жывуць у нястачы ў паляпшэнні сваіх жыллёвых умоў, уключэнню маладых сем'яў у што фарміруюцца жыллёва-будаўнічыя кааператывы. У Бераставіцкім раёне пражывае каля 3640 маладых людзей ва ўзросце ад 14 да 31 года. Самымі масавымі моладзевымі арганізацыямі з'яўляюцца грамадскае аб'яднанне "Беларускі рэспубліканскі саюз моладзі" і грамадскае аб'яднанне "Беларуская рэспубліканская піянерская арганізацыя", колькасць якіх складае адпаведна 1209 і 1354 чалавек.

Штогод праводзяцца турыстычныя злёты сярод якая працуе і навучэнкі моладзі, спартакіяды допризывной і заклічнай моладзі па шматбор'і комплексу "Абаронца Бацькаўшчыны", спартовыя спаборніцтвы па гульнявых выглядах спорту.

У мэтах патрыятычнага выхавання дзяцей і моладзі, фармаванні маральных якасцяў асобы, духоўнага светапогляду грамадзяніна-патрыёта свайго роднага боку ў раёне штогод праводзіцца акцыя "Мы Вас віншуем, баявыя сяброўкі" прымеркаваная да Дня жанчын, падчас якой чальцы ОО "БРСМ" уручаюць падарункі жанчынам ветэранам Вялікай Айчыннай вайны. Моладзь удзельнічае ва ўсіх урачыстых мерапрыемствах, прысвечаных знакавым датам і дням.

Ва ўсіх навучальных установах праводзіцца інфармацыйна-асветніцкая праца па прафілактыцы палення, п'янствы, наркаманіі, інфекцый, якія перадаюцца палавым шляхам, ВІЧ-СНІД сярод моладзі.

Пры РК ОО "БРСМ" сумесна з СУВЯЗІ "Цэнтральная раённая лякарня" і раённай радай грамадскага аб'яднання "БРПО" арганізаваная праца інфармацыйна-адукацыйнага цэнтра "Падлетак 21 стагоддзі" па прафілактыцы ВІЧ-інфекцыі і СНІД.

У летні перыяд арганізавана праца 8 лагераў з кругласутачным знаходжаннем рознага профіля і 13 лагераў з дзённым знаходжаннем. Ахоп аздараўленнем дзяцей складае каля 1160 чалавек.

Нацыянальна-культурныя аб'яднанні ў раёне ўяўляе Эйсмонтовский аддзел грамадскага аб'яднання "Саюз палякаў на Беларусі".

Функцыянуе 14 рэлігійных арганізацый, у тым ліку 8 - Беларускай Праваслаўнай Царквы, 5 - Рымска-каталіцкай Царквы ў Рэспубліцы Беларусь, адна - Хрысціян Веры Евангельскай. У раёне размешчанае 16 культавых аб'ектаў: 9 прыналежаць праваслаўным суполкам, 7 - каталіцкім.